Anadolu Orta Asya'dan Türk kökenli atalarımızın getirdiği İslam uygarlığı ile tanışmıştır. Türkistan erenlerinin gönderdiği elçiler Rum Ortodoks halkın yaşadığı Anadolu'da İslam'ı dalga dalga yaymışlardır.
DEDİĞİ SULTAN
Türkistan'da yaşamış AHMET YESEVİ'İN (1093-1166) neslinden gelen elçilerden biri Konya Ilgın Mahmut Hisar Köyüne yerleşen DEDİĞİ SULTAN'dır. Elde mevcut Dediği Sultan Menakipnamesine göre Dediği Sultan Ahmet Yesevi neslinden olduğu Horasan'dan Anadolu'ya Turgut oğulları ile geldiği ve İlgın Mahmut Hisar köyüne yerleştiği ve onun en sadık erinin Yatağan Mürsel olduğu anlatılmaktadır. Bildiğim kadarıyla Konya'da bir başka Menakipname Seyid Harun'a ait olandır.
ELENGİRİT DAĞI & DEDİĞİ SULTAN & YATAĞAN MÜRSEL
Erenler dağı olarak da bilinen Elengrit dağının ismi vakıf kayıtlarında MELENGÜRİT olarak geçmekte ve ne anlama geldiği bilinmemektedir. Konya'ya 46 km uzaklıkta Konya-Beyşehir arasında bulunan dağa iki yoldan çıkış sağlanmaktadır. Birinci yol Yatağan köyü üzerinden ikinci yol ise Doğanbey üzerindendir.
Zirveye 200 m kala insan eli ile yapılmış merdivenler ve zirve üzerinde yapı kalıntıları bulunmaktadır. Zirveden görünen en yakın tepe Anakız tepesidir. Zirve üzerinden Yatağan köyü ve Beyşehir Gölü çok güzel görünmektedir.
Dağların zirvelerinde münzevi yaşamış insanların manastırları ve gözetleme maksadı ile kaleler bulunmaktadır. Zirvede bir Bizans bazilika kalıntısı bulunduğu Tabula Imperini Byzantini isimli Almanca kitapta belirtilmektedir.
Erenler dağı veya Elengrit dağı aynı zamanda Müslüman Türklerinde yaşadığı nadir dağlardan biridir. Yatağan köyünün kurucusu Yatağan Mürsel ve yakını Dediği Sultan 15. yüzyıl başlarında Anadolu'ya geldiklerinde bir süre burada kalmışlar, daha önceki dönemlerden kalma yapı kalıntılarından kendilerine odalar ve ibadet edecek mihraplar yapmışlardır. Erenler isminin buradan geldiği kabul edilebilir.
Bugün çevre köyler tarafından Erenler dağı kutsal kabul edilmekte, adak için buraya çıkılıp kurban kesilmekte, çocuğu olmayan kadınlar dua ve ibadet edilmektedir. Yatağan köylülerince burada koyunlar yayıldığı halde hiç koyun kığına rastlanılmadığına inanılmaktadır.
Bu kısımda da bir süre burada yaşamış ermiş insan Yatağan Mürsel'in hayat hikâyesi de şöyledir.
YATAĞAN MÜRSEL
Yatağan Mürsel 15. yüzyıl başlarında muhtemelen Timur orduları ile Konya civarına gelmiştir. Afganistan'ın Horasan bölgesinden olduğu bilinmektedir. Yatağan Mürsel ve yakını Dediği Sultan, Turgutoğulları ile birlikte Anadolu'ya Konya-Beyşehir arasında bulunan kutsal kabul edilen Elengirit (Melengürit) dağına gelmişler, burada bir süre kaldıktan sonra Dediği Sultan, Ilgın'ın Mahmuthisar köyüne yerleşmiş, kendisi de bugün Kızılören Bucağına bağlı Yatağan köyünün o zaman boş olan arazisini yurt edinmiştir. Yatağan Mürsel tarafından kurulmuş olan köyün o zamanki adı Söbüçimen'dir. Köyün ilk sakinleri kendisi, iki kızı ve iki damadıdır.
Esas mesleği dokumacılık olan Yatağan Mürsel çeşitli kerametler göstermiş, Sultan Alaaddin olarak babasının adı ile tanınan Karamanoğlu II. Mehmet'in dikkatini çekmiştir. Sultan II. Mehmet H 810, Miladi 1407 tarihli vakfiyesi ile Söbüçimen ve Kavaklı mezralarını Yatağan Mürsel zaviyesine vakfetmiştir. Söbüçimen köyü o zamanlar Beyşehir sınırları içinde yer alıyordu. Yatağan Mürsel'in kurucusu olduğu köyün eski kaynaklarda ki ismi Söbüçimen daha sonra ise Yatağan olarak bugüne gelmiştir.
Yatağan Mürsel ve yakını, Dediği Sultan'ın Anadolu'ya gelişleri hakkında yazılmış menakipnameler elimizdedir. Bu menakipnamelere göre Dediği Sultan Türkistan'da AHMET YESEVİ (1093-1166) neslinden ve Hacı Bektaş Veli (1209-1271) ile akrabalıkları vardır.
1869 yılında Konya'da çıkan salnamede (yıllık) ermiş kişiler arasında gösterilmektedir. Konu hakkında daha geniş bilgi M. Zeki Oral'ın Vakıf dergisinde yayınlanmış Turgutoğulları ve Eserleri" adlı makalede ve soyundan gelen Mehmet Bildirici'nin "Yatağan Köyünün Dünü-Bugünü" adlı yayınında bulunmaktadır. Bildirici Web Sitesi Türkçe 4. Bölümde ulaşmak mümkündür. www.mehmetbildirici.com
Yatağan Mürsel köyde kara yapı bir türbede gömülüdür. Yanında yatanların kimliği hakkında bilgi yoktur. Yatağan Mürsel için ilk türbe Cumhuriyet ilk günlerinde yıktırılmış, 1950 öncesi köylüler tarafından kara yapı türbe yaptırılmıştır. Daha sonra yaklaşık 2004 yılında Vakıflar Müdürlüğü tarafından bugünkü modern türbe yaptırılmıştır.
Bugün Konya'da büyük çapta sanayide yer alan Yatağanlılar Yatağan Mürsel soyundandır. Ben bu dosyanın yazarı Mehmet Bildirici yaklaşık 20. kuşak Yatağan Mürsel'in torunuyum. Bununla da övünüyorum.
Mehmet Bildirici'nin büyük Atası Yatağan Mürsel ile yayınları şunlardır.
Yatağan Dünü Bugünü 1982 özel yayın a Web sitesinden ulaşılabilir, Ayrıca Yeni Konya Gazetesi ve Çağrı dergisinde aynı yazı yayınlanmıştır.
Yazıya Konya Beyşehir arasında Yatağan Köyündeki Yatağan Mürsel Türbesi eklenmiştir.