MEHMET BİLDİRİCİ
Önceki yazılarımda belirtiğim gibi Dünyada ilkyazı M.Ö 3500 yıl önce Sümerlerde çivi yazısı olarak, yaklaşık Mısır da ise M.Ö 3200 yıl önce Hiyoroglif (Resim yazısı) olarak görülür.
Anadolu ise büyük uygarlıkların beşiğidir. Sadece Anadolu'da Hitit Uygarlığı çok ilgi çekicidir ki bu iki yazı çeşidini kullanan tek uygarlıktır.
Çivi yazısı (Cuniform) Sümerler tarafından bulunmuş M.Ö 2300 yıllarında Akadlara onlardan da Asurlar yolu ile Anadolu'da görülmüştür. Asurlular M.Ö 2000 civarlarında Anadolu da Ticaret Kolonileri kurmuş burada yazılarını kullanmışlardır: Anadolu toprağında ilk görülmüş yazı Asur çivi yazısıdır. Buna Kayseri Kaniş'te bulunmuş yazı örnektir.
Bu Hitit çivi yazısı Anadolu da ilk devlet kuran ve başkentleri Hattusa (Çorum) da yapılan kazılarda bolca bulunmuş resmi yazışmalarda M.Ö 1800 yıllarından M.Ö 1200'lü yıllara kadar kullanılmıştır. Bu yazının okunmasında Çek Hititolog Hrozny emeği büyüktür. Sümer'deki gibi kil tabletlere yazılmış, kayalara kazınmıştır.
Daha sonraki dönemlerden M.Ö 600 yıllarına kadar kullanılan yazı Resim (hiyeroglif) yazısıdır. Bu yazı muhtemelen Mısır yazısından alınmadır. Aralarındaki farklar ancak uzmanlarca belirlenecek bir husustur. Bu konuya girilmeyecektir.
Hititler döneminde Suriye Kadeş mevkiinde M.Ö yaklaşık 1280'lerde bir savaş olmuş, yapılan anlaşma ile sonlanmıştır. Mısır Ordularının başında II Ramses ( Krallığı M.Ö 1303-1213) ve Hititlerin başında III Hattusil (M.Ö 1267-1237) bulunuyordu. Özellikle Mısır da büyük bir zafer kazanıdı diye anıtlar dikilmiştir. Anlaşmanını çivi yazılı metni Hattusas'ta 1906 yılında bulunmuştur. Bu metin ile iki tarafında bir zafer hazanmadığı anlaşılmıştır. Bu belgenin aslı bugün İstanbul Arkeoloji Müzesindedir. İnternetten bir kopyası buraya eklenmiştir. Bu anlaşma iki devlet arasında tarihte yapılmış ilk anlaşmadır. Kadeş bugün ilçağlarda terk edilmiş Suriye Humus'ta bir yereşim yeridir.
Ayrıca Konya Ereğli İvriz'de Geç Hitit dönemi Asur'a bağlı Tyana Kralı Warpalawa'nın kayaya oyma anıtı vardır. Burada resim yazısı ile Tarım anıtı görülmektedir. Son olarak Geç Hitit dönemine ait Niğde Andaval (Aktaş) kilisede bulunmuş röliyef örnek olarak eklenmiştir.
Sonuç olarak buradan ilk çağda Anadolu'nunçok zengin bir tarihi olduğu görülmektedir. İkincisi bugün Türk Uygarlığı doğu ve batı arasında bir köprüdür. İlk Çağda da böyle olduğu anlaşılmaktadır.
Afyon-Eskişehir'den bir hat geçirilirse Batısı Frigya, Lidya, Likya dili kulladıkları yazıları dinleri ile Eski Yunan'a yakın, doğusu Urartu, Asur, Akad ve Sümer ile doğuya dönük olduğu görülecektir.