BÜYÜK MOĞOL HANI CENGİZ HAN OĞLU TULUY HAN VE OĞULLARI
KUBİLAY HAN & HÜLAGÜ HAN VI
TULUY HAN
Bu yazımda da Cengiz Hanın 3. Oğlu Tuluy ve onun soyu incelenecektir.
Tuluy han 1192 yılında doğmuş 1232 tarihinde savaş sırasında ölmüştür.
Cengiz Han 1227 yılında ölünce vekaleten Tuluy Han 1227-1229 yılları arası Moğol hanlığını yönetmiş 1229 yapılan Kurultayda Cengiz Hanın ardından ağabeyi Ögeday Han Moğol hanı olmuştur. Tuluy onu kabullenmiştir. Ancak kısa bir süre sonra savaşta hayatını kaybetmiştir.
Tuluy Hanın 4 oğlu bulunmaktadır. Bunlar 1251 tarihinden itibaren Büyük Hanlığı yönetmişlerdir, Büyük Hanlığı yöneten oğulları Möngke Han, Arık Böge Han ve Kubilay Han olmuştur. Diğer oğlu Hülagü Han İlhanlılar Hanedanının kurucusudur.
Büyük Moğol Hanlığını yöneten Tuluy oğulları
Mögke Han 1251-1259
Arık Böge 1259-1264
Kubilay Han 1271-1294 Ayrıca Çin Yuan hanedanını kurucusu ve Hanı
BÜYÜK MOĞOL HANLIĞI 1368 YILINDA ÇIN TARAFINDAN ORTADAN KALDIRILMIŞTIR.
KUBİLAY HAN 1265-1294
Kubilay Han Moğol hanı iken 1271 yılında Çin'i ele geçirmiş Çin Yuan Hanedanının kurucusu olmuştur. Çin'in hemen hemen tümünü çevre ülkeleri egemenliği altına almıştır. YUAN HANLIĞI 1271-1368 yıllarında hüküm sürmüştür.
Kubilay Hanın annesi Hıristiyan asıllı Beki'dir. Kubilay Han Çin kültürüne ve Budizm'e yönelmiştir. Çinlilerin başına geçmiş ve onları yönetmiştir.
3 eşi vardır. Tegulen, Çebi, Nambux
Kubilay Han zamanında Venedikli gezgin Marko Polo (1254-1324) ilk defa Avrupa'dan Çin'e ulaşmış Avrupa ile Çin arasında kültürel diyalog başlamıştır. Marko Polo Kubilay Hanın sarayında görev yapmıştır. Gene Uygur Türkü Rabban Bar Sauma (1220-1294) Moğol elçisi olarak Orta Doğu ve Avrupa ülkelerine ziyaret yapmıştır. Kubilay Han döneminde önemli gelişmeler olmuştur. Kubilay Han döneminde önemli gelişmeler olmuştur.
Rabban Bar Sauma hakkında yazım Devrim Gazetesinde 11.11.2024 tarihinde yayınlanmıştır.
Hanlığın başkenti Hanbalık bugün Pekin kentidir. Bu hanlıkta Müslüman olan Han yoktur. Çin dili ve kültürü ve Budizm ağırlıktadır.
HÜLAGÜ HAN 1217-1265
Hülagu Han Cengiz Hanın torunu ve onun oğlu Tuluy Hanın oğludur. Moğol Hanı Möngke Han, Arık Böge Han ve Kubilay Hanın kardeşidir. Büyük Moğol hanı ağabeyi Möngke Han tarafından daha ziyade İslam ülkelerini zapt etmek için görevlendirilmiştir.
Hülagü Hanın annesi Keraite Prensesi Nasturi Hıristiyan Sorgaktani Hatundur, eşi de Nasturi Hıristiyan'dır. Belki bu yüzden Müslümanlara karşı çok zalim ve acımasız davranmıştır.
En büyük eylemi zamanın bir ilim merkezi olan Abbasi devletine 1258 tarihinde son vermiş, Bağdat'ın kütüphanelerini yakmış, antik çağdan kalan sulama kanallarını yıkmıştır. Bu ise İslam dünyasının altın çağanı kapatmış İslam dünyası bir daha kendine gelememiş bir daha eski günlerine dönememiştir.
Ayrıca Hülagü Han 1243 tarihinde Anadolu Selçuklu Devletini 1243 tarihinde Sivas Kösedağ'da feci şekilde mağlup etmiş, Moğol egemenliği Anadolu içlerine kadar girmiştir. Bir süre sonra Anadolu Selçuklu devleti tarihe karışmıştır.
Hülagü Han 1265 tarihinde hayatını kaybetmiş Moğol geleneklerine göre cariyeleri ile toprağa verilmiştir.
İlk defa İlhanlı Gazan Han 1295 tarihinde Müslüman olmuştur. Daha sonraki Hanlar Hıristiyan, Budist, Aleviliği denemişler sonunda Suni Müslümanlıkta karar kılmışlardır.
İlhanlılar 1335 tarihinde Mısır'da Müslüman Memlük devleti tarafından ortadan kaldırılmıştır.
İlhanlıların başkenti İran'da Tebriz olmuştur. En fazla yönettiği alan 3,75 milyon km2 olmuştur. Resmi dili Farsça diğer etkili diller Moğolca, Türkçe, Arapça olmuştur.
Yazıma internetten Kubilay Han tarafından kurulan Çin Yuan hanedanı döneminde imparatorluk haritası ile Kubilay Hanın döneminde çizilmiş bir portresi eklenmiştir.