Önceki yazımda Selçuklu devletini kültürel açıdan incelemeye çalışmıştım. Bu yazımda önemli Selçuk Beylerini ve Sultanlarını kültürel ve aile yapısı açısından değerlendirmeye çalışacağım.
DUKAK BEY Ölümü 924
Dukak Bey Selçukluların bilinen en eski atasıdır, Oğuz Türklerinin Kınık boyundan, 924 tarihinde öldüğü kabul edilir. Türklerin eski dinindendir. Müslüman değildir. Öldüğü yer bilinmemektedir.
SELÇUK BEY Ölümü 1109
Dukak'ın oğlu çok uzun yaşadığı kabul edilmektedir. İleri yaşında 985 yılında Müslümanlığı kabul etmiştir. Sonra kurulan Selçuk devletleri bu beyi adından gelmektedir. Kayıtlarda 901-1009 olduğu geçmektedir. Bunun doğru olmadığı kanısındayım. Kazakistan Cend kentinde öldüğü bilinmektedir.
Selçuk Beyin 5 oğlu bulunmaktadır,
1.Arslan Yabgu 2.Mikail 3. Musa Yabgu 4.Yusuf İnal 5. Yunus
ARSLAN YABGU Ölümü 932
Selçuk Beyin en büyük ikinci oğludur. Babası ölünce ailenin başına geçmiştir. Hayatı hakkında fazla bilgi yoktur. Gazne Hükümdarı Mesut tarafından oğlu Kutalmış ile birlikte hapse atılmış ancak hapisten kurtulamamış hapiste yaklaşık 932 yılında ölmüştür. Arslan Yabgu'nun oğlu Kutalmış oğlu Süleyman Anadolu Selçuklu devletinin kurucusudur.
MİKAİL
Selçuk Beyin en büyük oğludur. İslam dinini yayma (gâza) savaşında Müslüman olmamış Türk boylarına saldırı da şehit düşmüştür. Çağrı ve Tuğrul Beyin babasıdır. Büyük Selçuklu devleti Tuğrul Bey tarafından 1037 yılında İran'da kurulmuştur. Ölüm tarihi bilinmemektedir.
TUĞRUL BEY Horasan 990-Rey 1063 İLK SULTAN 1037-1063
İran'da kurulan Selçuklu Devletinin kurucusu ve ilk Sultandır. Horasan'da doğmuş babası Mikail kendisi küçük yaşta öldüğünden, dedesi yanında büyüdüğü Selçuk Beydir. Annesi bilinmemektedir. Devletin kurucusu ömrü savaşlarla geçmiştir.
Eşleri: Aka Hatun, Yusuf Kadir'in kızı
Altuncan Hatun, Şah Melik'in eşi, Şah Melik Tuğrul Bey savaşta öldürüldüğünden Tuğrul Bey ile evlendi. En sevdiği eşiydi. 1060 yılında öldü. Tuğrul Bey Kulesine gömüldü.
Seyyide Hatun Bağdat Halifesinin kızı
Tuğrul Beyin hiç çocuğu olmamıştır. İran Rey kentinde ölmüş Tuğrul Kulesine gömülmüştür. Ölümü ile bir büyük ağabeyi Çağrı Bey'de ölmüş bulunduğundan yeğeni Alparslan 2. Sultan olmuştur.
ÇAĞRI BEY 989-1060
Çağrı Bey ilk Sultan Tuğrul beyin ağabeyi, Selçuk Bey'in torunudur. Kendisi Sultan değildir, ama Tuğrul Beyin en yakın yardımcısıdır. Horasan Valisidir.
Çağrı Bey'in 6 oğlu olmuştur. En büyük oğlu Alparslan 2. Selçuklu Sultanıdır. Diğerleri Kavurd, Emir Yakuti, Süleyman, Behram Şah, İlyas Osman'dır. Kızları Hatice Arslan, Cevher Sultan, Safiye Sultan'dır.
Çağrı Bey Türkmenistan'da Merv kentinde ölmüş mezarı oradadır.
ALPARSLAN 1029-1072 İKİNCİ SULTAN 1063-1072
Çağrı Beyin oğludur. İlk Sultan Tuğrul Bey'in ardından ikinci Sultandır. 1029 yılında Harezm'de doğmuştur. Ömrü devlete temel olmuş savaşlarla geçmiştir. Biz Anadolu Türkleri için en önemli olanı 1071 tarihinde Bizans İmparatoru Roman Diyojen (1030-1072) ile yaptığı savaştır. 1071 yılında Malazgirt'te yapılan savaşta Selçuklu Ordusu Zafer kazanmış ve Anadolu'nun kapıları Müslüman Türklere açılmıştır. Gelen Müslümanlar Hanefi mezhebindendir.
BU YÖNDEN SULTAN ALPARSLAN'IN TÜRK TARİHİNDE UNUTULMAZ BİR YERE SAHİPTİR. Aynı gelenekler ve kültür Anadolu Selçuklu devletinde ve Karamanoğulları gibi beyliklerde aynen devam etmiştir.
Anadolu Selçuklu Devletini kuran Süleyman Bey, Alparslan'ın dedesi Mikail'in Kardeşi Arslan Yabgu'nun torunudur.
Sultan Alparslan Türkmenistan Ceyhun kentinde saldırıya uğramış öldürülmüştür. Mezarı bilinmemektedir.
Sultan Alparslan'ın iki eşi olduğu bilinmektedir. Aka Hatun ve Seferiye Hatun, bu Hatun Sultan Melikşah ve Sifri Hatun'un annesidir. Alparslan'ın 6 oğlu ve 3 kızı olduğu bilinmektedir.
Ölümünden sonra yerine oğlu Melikşah Sultan olmuştur.
Yazıma internetten İran Rey kentinde Büyük Selçuklu Sultanı Tuğrul Bey Kulesinin (Mezarı) resmi eklenmiştir.