DOĞU ANADOLUDA URARTU ÇİVİ YAZISI VE DİĞERLERİ

 

Önceki yazımda Hitit Çivi ve Resim yazısını birlikte kullanan tek Hitit uygarlığı olduğunu görmüştük. Bu yazıda Çivi yazısını (Cuniform) kullanan ikinci bir uygarlık bulunmaktadır. Çivi yazısını Doğu Anadolu'da kullanan ve Urartuca konuşan başkenti Tushba (Van) olan Urartu Krallığıdır. Bu Krallık M.Ö 900-600 arasında tarih sahnesinde görünmüştür. Urartu Krallığı tarihin alaca karanlığında elle kazılmış su kanalı, barajlar ve sulamalar yapan Roma öncesi bir hidrolik uygarlığıdır..

Urartular çivi yazısını Asurlulardan kendi dillerine uygulamışlardır. Van Kalesine dikilen ilk anıt Asur dilindedir. En çok eser veren ve yaklaşık 51 km uzunluğunda kanalla Van'a su getiren Kral MENUA' (Kral M.Ö 810-786) dır.

Genellikle sulama ve kanal işlerinden alt yapı hizmeti olduğu için bugüne yazılı belge gelmez burada tam aksi mevcuttur pek çok yazılı belge vardır

DİĞERLERİ

Doğu Anadolu'da kullanılan diğer iki Alfabe Ermeni ve Gürcü alfabeleridir. Ortaya çıkışları tamamen farklıdır.

Ermeni halkı Greek harflerini kullanırken M.S 405 yılında Mesrop Masdot tarafından icat edilmiştir. 38 harften oluşur, kilisede dini maksatlı kullanırır.  Azınlık dili olarak Kitap ve gazete yayını yapılmaktadır Ermenistan Cumhuriyeti'nin resmi dilidir.

Gürcü Alfabesi Kuzey Karadeniz bölgelerinde Gürcü kiliselerinde rastlanılmaktdır. En az Ermeni alfabesi kadar eskidir. 33 harften ibarettir. Büyük ve küçük harf tektir.

Gürcistan Cumhuriyetinin resmi alfabesidir.

Sovyatlar Birliği döneminde bütün diller Krillik alfabe kullandığı halde eski oldukları için bu iki alfabe değiştirilmemiştir.

Yazıma Van Kalesinde ilk kayaya yazılmış yazıt, Baraj ve Sulama ilee halen Berlinde olna Kral II Rusa yazılı taşı, bir kilisede bulunan Gürcü yazısından örnek resim eklenmiştir.

YAZARIN DİĞER YAZILARI