Anadolumu çok seviyorum. Tarihte Anadolu'da taş üstüne taş koyan Türk ve diğer uygarlıklardan olan herkese sonsuz saygı duyuyorum. Taş üstünden taş sökenlere hiç saygı beslemiyorum. Bugün de araştırmalarla bu eserleri ortaya çıkaran onları bizlere ve dünyaya tanıtan Türk ve yabancı bilim adamlarına da çok saygı beslerim.
Bu yazımda da bir Mimarı ve bir Mühendislik harikası esere ev sahipliği yapan Antalya Aspendos kentinden ve burada kapsamlı araştırmaları ile bunları dünyaya ve bizlere tanıtan Hollandalı Paul Kessener'den söz edeceğim.
Aspendos Antalya ilinin doğusunda 49 km uzağında Serik ilçesinin sınırları içinde Belkis köyündedir..
Burada 2. Yüzyılda Roma İmraratoru Markus Arerilus (161-180) döneminde yaptırılmış tüm Akdeniz bölgesindeki Anitiyatroların en güzeli ve korunarak bugüne gelmiş olanı bulunmaktadır. Bu mimari harika Zenon isimli bir Mimar tarafından yaptırılmış olup Kültürel etkinliklerde kullanılmakta Tiyatro ve Bale gösterileri yapılmaktadır.
Bir diğer mühendislik harikası eser de Aspendos suyollarıdır. Uzaktan 25 km den getirilen su 1670 metre uzunluğunda bir vadiden aşırılarak kente ulaştırılmaktadır. Su önce yaklaşık 45 m yükseklite kulelere basınçla çıkarılmakta, kuleler arasında su kemerleri üzerine konulmuş basınca dayanıklı taş borularla iletilmektedir. Su Mühendisliğinde bunlara İnverted syphon ters sifon denir.
Bu mühendislik harikası yapı kanımca Anadolu'da antik çağda yapılmış çok önemli su temin projelerinden biridir. Bir diğeri Bergama Krallığı döneminde kurşun borulu basınç altında su ileten sistemdir
Bu sistemi yaptığı araştırmalarla tanıtan ve inceleyen kişi Hollandalı Paul Kessener'dir. Şimdi onu tanıtmak isterim.
Hollanda Nijmegen Üniversitesi'nde fizikçi olarak eğitim görmüş olan Paul Kessener, Roma su kemerleri ve su dağıtımı, antik hidrolik ve hidrolik makineler üzerine çalışan bağımsız bir araştırmacıdır.
Özel ilgi alanları arasında basınç altında çalışan taş borular inverted syphon-(ters çevrilmiş sifonlar) ve hava-su etkileşiminden kaynaklanan sorunlar, su kemerlerinin deşarj ölçümleri ve ayrıca Vitruvius, Frontinus, Pliny gibi antik yazarlar ve onlarla ilgili eserlerdir.
Farnsa'da Nîmes, Lyon, İtalya'da Pompeii, Türkiye'de Aspendos (Antalya), Patara, (Antalya) Antiochia ad Cragum (Antalya Gazipaşa), Palermo, Hollanda Nijmegen'de de incelemeler yapmıştır.. 2005'ten bu yana, Viyana'daki Österreiches Archäologisches Institut'ünde (Avusturya Arkeoloji Enstitüsü) Dipl.-Ing. Gilbert Wiplinger yönetimindeki Efes su kemerlerinin araştırılmasıyla ilgili uluslararası araştırma ekibinin üyesidir. 2017 yılında Roma Su Dağıtımı ve Ters Sifonlar üzerine Doktora yapmıştır.
Ben uluslararası tarihi su toplantılarında kendisi ile tanıştım. Daha sonra mailleştik bilgi alışverişinde bulundum. Kendisinden çok şeyler öğrendim, o da benden Su Terazileri konusunda doküman ve fotoğraflar istedi.
Kendisine ben de başarılı çalışmalarının devamını dilerim. Yazıma birlikte bir resmimizi ve Aspendos mühendislik harikası su kemerlerinden bir çektiğim bir fotoğraf ekliyorum.
KESSENER. P. (200t): The Aspendos aqueduct, an outstanding exaınple of roman hydraulic-Aspendos suyolu ve Roma hidroliği