Bugün Mardin Nusaybin Türkiye Suriye sınırında tarihi bir ilçedir. Karşıda Suriye sınırında yerleşim yeri Kamışlı'dır. 2006 yılı nüfusu 90.000 olup, genellikle Kürtler, Araplar ve Süryani'lerden oluşmaktadır. Bugün ki Nusaybin tarihte Nisibis olarak bilinmekte tarihi eskilere kadar giden bir antik kenttir. Kent Selefkoslar döneminde Antiocheia Mygdonia ismi ile kurulmuştur
Süryanilerin kökeni Asurlulara dayanmakta olup konuştukları ve kültür dilleri Süryanice'dir. Kendi Alfabeleri vardır. Süryani dili Hazreti İsa'nın konuştuğu dildir. İngilizcede Asurlular (Assyrian) olarak anılır. Dünyada 1.000.000-1.200.000 civarında Süryani yaşamaktadır. Yaklaşık nüfusları Türkiye'de 25.000, Orta doğuda 800.000 Avrupa ülkelerinde 300.000'dir. İlçede 4 yüzyıldan kalma Mor Yakup Süryani Kilisesi ve 12. yüzyıldan yapılan Zeynel Abidin Cami vardır.
Bu yazımızda 4 yüzyılda kurulmuş olan Nisibis Akademisini konu edeceğim. Bu dönemde Nisibis Roma yönetimi altındaydı. Akademi 4 yüzyılda Mor Yakup (Jakop of Nisibis) tarafından kurulmuştur. Mor Yakup dönemin piskoposu ve çok önemli bir din adamıdır. Nisibis'in ilk Piskoposudur.
Mor Yakup Nisibis'te doğmuş 325 tarihinde İznik'te toplanan ilk Hıristiyan Meclisine katılmıştır. Mor Yakup Aziz olarak kabul edilmiştir. Mor Yakup önceleri Yunan filozoflarını incelemiş ama sonra İsa inancını benimsemiş ve onun savunucusu olmuştur. Bu yüzden Roma İmparatoru Maximianus (250-310) tarafından çeşitli işkencelerle karşı karşıya kalmıştır.
Nisibis Akademisi, ilk olarak teolojik (ilahiyat) eğitim vermek için kurulmuştur. Ancak zamanla, felsefe, astronomi, tıp, matematik, dilbilim ve mantık gibi konular da eğitime dahil edilmiştir. Eğitim dili Süryaniceydi. Nusaybin (Nisibis) o dönemde Süryani Hıristiyanlığının merkezi konumundaydı. Ayrıca, Yunanca ve Aramice kaynaklar da okutulurdu.
Sasani İmparatoru II. Şapur (309-379) tarafından Nisibis 338, 346, 350 tarihlerinde saldırılara uğramış sonunda 363 yılında Roma İmparatorluğundan Sasanileri eline geçmiştir.
Bu durum, Nisibis Okulu, Roma ile Pers İmparatorluğu arasındaki kültürel köprü haline getirdi.
Nisibis Mor Yakup Kilisesi (Jakop of Nisibis) Mor Yakup tarafından eski bir Zerdüşt Tapınağı kalıntıları üzerine 313-320 başlarında yaptırılmıştır. Son zamanda harap olan Kilise 2000 yılından itibaren restore edilmeye başlamıştır. Dünyanın en eski Hıristiyan kiliselerinden biridir. Mor Yakup Kilisesi, UNESCO Dünya Mirası geçici listesine alınmıştır.
Nisibis Akademisi hizmetleri şunlardır.
Süryani hekimler Eski Yunan tıp kitaplarını Süryanice'ye çevirdiler, bunlar daha sonra Arapça'ya çevrildi.
Eski Yunan Filozofları Plato (Eflatun) ve Aristoteles'i kitapları Süryanice''ye çevrildi daha sonra bu metinler Arapça'ya aktarıldı.
Yedinci yüzyıldan sonra Nusaybin Araplar tarafından fetih edildi ve okul önemini kaybetmeye başladı.
BU OKULUN EN BÜYÜK HİZMETİ ESKİ YUNAN YAZARLARIN ESERLERİNİ ARAPLARA TAŞIMASIDIR. İKİ UYGARLIK ARASINDA KÖPRÜ GÖREVİNİ GÖRMESİDİR.
Yazıya Nusaybin'de Mor Yakup Kilisesinin internetten resmi eklenmiştir.