ROMA DÖNEMİ YAZARLARI PLİNY'LER ANTİK ROMA SU GETİRMENİN MALİYETİ
MEHMET BİLDİRİCİ
Antik Çağda Sümer, Mısır, Eski Yunan ve Roma'da bugünkü uygarlığın temelleri atılmış yazı ya geçilerek olaylar kayda geçmiştir.
Mısır''da tanrı kabul edilen firavunlara dev boyutta mezarlar yaptırılmıştır. Büyük para ve emeklerle yapılan dev piramitlerin yaşayan insanlara bir faydası olamamıştır.
Eski Yunan'da düşünme ve estetiğe önem verilmiş estetik yapıların yapılması gerçekleşmiştir. Eski Yunan felsefe dalmış neredeyse 18 yüzyıla kadar düşünce ve sanat akımlarının temelini oluşturmuştur.
Roma ise mühendislik ve hidrolik biliminde büyük yol almış, kentlere su getirilmiş, hamamlar inşa edilmiş. İnsanın sağlıklı ve hijyenik koşullarda yaşaması amaçlanmıştır. Kentlerin kuruluşu ve su sistemleri uygarlığın temeli sayılmıştır.
Roma Döneminde iki önemli yazar bilinmektedir.
Yaşlı Pliny (Plinius) 23-79 ilk çağına aydnlık getiren NATURALIST HİSTORY -Doğa Tarihi-
Kitabı çok önemli bir kaynaktır. Kendisi 79 yılında Vezüv Yanardağı patladığında yardımcı olmaya çalışırken ölmüştür.
Romalı Aristokrat ve yazar olan yeğeni genç Plinius (62-112) vardır. Genç Plinius Anadolu'da Bitınya (Bursa) bölgesi valisidir. Roma Suyollarının yapılışında bulunmuştur. İmparator Trajanus döneminde hizmet etmiştir.. Kendisini mektupları bugüne gelmiştir. Buradan ilginç bilgiler gelmektedir.
Antik yazar Genç Pliny (62-112). Kentlere su getirmenin maliyetinin büyük olduğunu ifade ederek, valilik döneminde Nicomedia (İzmit) kenti suyolları için iki defa başarısızlıkla sonuçlanan teşebbüs için çok para harcandığını ifade eder. Çanakkale civarında Alexandria Troas'a su temini için 7.000.000 drahmi harcandığını, bu miktarın ise ilk keşfin 2 katı çıktığı için rahatsızlık yaptığını yazmaktadır.
Çok pahalıya mal olan bu sistemlerin çalıştırılması da oldukça güç idi. Büyük onarım masrafları gerektiriyordu. Ayrıca jeolojik olarak uygun olmayan zeminlerden geçirilen suyolları kolay bozuluyordu. Gene antik yazar Vali Pliny, Sinope kentinde zeminin uygun olmamasının çok büyük güçlükler çıkardığını yazmaktadır. Buna bir örnekte Roma kenti Aqua Claudia suyolunda ilk yapımın 14 yıl sürdüğü ifae etmektedir.
Bir su mühendisi olan eski Cumhurbaşkanı Süleyman Demirel'in Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğünün kuruluşunun 40. Yılı etkinlerinin açılış töreninde yaptığı aşağıdaki konuşma bunu çok iyi anlatmaktadır.
Anadolu denilen ülke medeniyetler beşiğidir. Mühendisliğe hevesi olan birisinin Anadolu'dan öğreneceği çok şey var. Bizden önce Anadolu sakinleri kimlerse, bu topraklar üzerine mühendislik şaheserleri koymuşlardır. Bunlara sahip çıkmaya devam edin. Bu şaheserler ülkenin bir yerinde değil, her yerindedir.
Yazıma antik çağda amforasını dolduran genç bir kızın resmi eklenmiştir.