06. Şubat depremi Türk insanını can evinden vurdu. Bunlar içinde beni en çok Hatay ilinin merkezi Antakya etkiledi. Gidip inşaat mühendisi olarak yerinde incelemek isterdim, ama bu yaşımda bu imkânsızdı. Bunu üyesi olduğum inşaat Mühendisleri Odası yayınlarından ve basından takip etme kararını aldım. Ama ben de boş durmayıp Antakya kenti tarihi ve yıkıcı depremleri incelemeye başladım ve Muğla Devrim gazetesinde 16.02.2023 & 24.02.2023 & 07.03.2023 & 06.04.2023 tarihli yazılarım yayınlandı.
Bu yazımda da kalanları kısaca özetleyeceğim.
Habi-ii Neccar caminden ve onun ismi verilen Habi-i Neccar'dan başlayalım. Bu Camii yerinde Roma döneminde bir pagan tapınağı vardı. Halk inanışlarına göre Habi-i Neccar ilk Hıristiyan olan bir kişi, Antakya'ya İsa'nın iki havarisini davet etti, Bunlar Barnabas (?) ve Yunus olarak bilinmektedir. Habip Neccar dâhil bu kişi cami altına gömüldü. Yani Hıristiyanlıkta kutsal bir kişi
Neccar ismi Arapça marangoz anlamına gelmektedir. İslam dininde de Habip Neccar kutsal bir kişidir. Kuran'ın Yasin ayetinde ismi geçmektedir. Camiinin onun tarafından yapıldığına inanılmaktadır. Sonuçta Habip Neccar efsanevi kutsal bir kişidir, dinlerin sahip çıktığı bir ulu kişi olup değeri buradan gelmektedir.
Cami yedici yüzyılda yapıldığı ve ilk Camii olma özelliğini taşımaktadır. Ancak cami depremler yüzünden defalarca yıkılmış ve yeniden yapılmıştır. 2023 depreminde yıkılan cami 1853 yılında yapılmış 170 yıllık bir yapıydı.
Hatay ili çok tarihi bir bölgedir. Defne ve Samandağ arasında çok ilginç ve değişik bir Hıristiyan tarikatına ait Saint Simon manastırı yer almaktadır. Tarikat kurucusu Saint Simon bu manastır içinde 15 metre yüksekliğinde taş kolon üzerinde 45 yıl yaşadığına inanılmaktadır. Saint Simon 6 yüzyılda yaşadığı kabul edilmektedir. 2018 yılında yaptığımız gezide görme fırsatı bulduğum manastır çok geniş bir alana yayılmıştır.
Antakya'da tarih boyunca pek çok filozof, tarih yazarları yaşamıştır.
APOLLOFANES: M.Ö 3 yüzyılda Antakya'da doğmuş, Stoik filozof daha sonra Atina'ya gitmiştir. Orada ünlenmiştir
XENARIUS: MÖ 3 yüzyılda yaşamış, yeni kurulan Antakya kentinin imar planını hazırlamıştır.
Yazılarımda deprem konularında ayrıntılı bilgi veren tarihçi Cassio Dio (155-229) İzmit doğumlu ve Ioannis Malatos (491-578) anmak gerekir.
Roma döneminde Antakya'ya Defne ilçesinden suyolları yapılmış ve depremlerde yerle bir olmuştur. Konu yabancı bilim adamları tarafından incelenmiştir. Bunlardan biri yurt dışı toplantılarından tanıdığım Mathias Goering'dir. Almanca olarak hazırladığı Almanca "Die antiken Wasswebau von Antiochia Turkey
14 sayfa- Almanca" yayınını Antakya su yapılarını merak edenler için tavsiye ederim. Yayından bir sayfa buraya eklenmiştir.
Antakya tarihi denince en kapsamlı çalışma Ataman Demir "Çağlar Boyu Antakya'dır" Kendisini tanıma fırsatı bulduğum Ataman Demir'in bu kitabını defalarca okudum ve keyif aldım. Saygılarımla