DAVRANIŞLARI AÇIKLAYABİLME
Bilimin temel yasalarından biri nedensellik ilkesidir.Her şeyin bir nedeni vardır bu aynı nedenler hep aynı sonuçları doğurur.Davranışlar da bu kurala uygun olarak gerçekleşir.Çünkü her davranışı doğuran bir neden vardır.Aynı nedenler de aynı davranışları doğurur.
Davranışları açıklayabilmek için davranış bilimin verilerine bakmak gerek.Bu verileri sunan da yani davranış bilimi olan da Psikolojidir.Ne var ki psikolojinin verilerinden ürken anlayışlar ona sıcak bakmamaktadır.Nedeni ise inanç ağırlıklı bakışlar asla psikolojiyi kabul etmek istemezler.Bu yüzden psikolojiyi okullarda yasaklamaya kadar bile gidebilirler.Onların davranışların nedeni olarak gördükleri hiç de bilimin gördükleriyle aynı değildir.bunun için okullarda en çok psikoloji dersleriyle oynamışlardır.70 'li yıllarda Şili'de darbe ile başa gelen ünlü diktatör ilk olarak okullarda felsefe gurubunu yasaklamaya kalkışmıştı.Hatta üniversitelerden bile kaldırmaya çalışmıştı. Aynı şekilde İranda mollalar iktidarı kurulunca ilk olarak psikoloji ve felsefe grubu dersleri kaldırılmıştı.Bizde de ellili yıllardan sonra en çok bu ders grubuyla oynanmıştır.sürekli konuları kırpılmış bazı dönemlerde ders olarak bile görülmek istenmemiştir.örneğin bir tarihti üniversite sınavlarına yirmiden fazla felsefe grubu soruları sorulurken bir ara bunlar beş-ona düşürüldü.Çünkü egemen anlayışların en büyük korkuları felsefe grubu dersleri olmuştur her zaman.
Neden felsefeye tepkilidir egemen anlayışlar?çünkü onların öngördüğü insan felsefenin öngördüğü DUYAN,DÜŞÜNEN,SORAN VE SORGULAYAN insan değil biat ve itaate bağlı olarak yaşayan insandır.Mantık ise düşüncelerin doğru ifade edilebilmesini sağlamak için uyulması gereken kuralları öğretir insanlara.Bunlar ise elbette egemen anlayışların isteyeceği bilgiler değildir.Onların arzu ettiği insanı yetiştirmekten uzaktır çünkü..
Bir gün psikoloji dersinde rüya konusunun işlemekteydim, Müfettiş de dinliyordu.Dersin sonunda ise "hocam iyi de bu sırada yeri gelmişken Yusufun RÜYASINDAN DA BAHSETMEN GEREKİRDİ.: Çünkü onun düşüncesinde rüyalar psikolojiye bağlı değil başka etkenlere bağlı olarak geliyordu.Oysa baştan beri psikolojinin rüya konusunda rüyaların ilahi bir gücün ürünü olduğunu söylememiştir.söyleyemezdi çünkü onların gerek nedeni ilahi değildir.
Aslında psikoloji biliminden önceleri de davranışlarımızı açıklayan atalar sözleri o kadar doğru ki Örneğin ne diyor bir deyişte? DERVİŞİN FİKRİ NE İSE ZİKRİ DE ODUR..Bir davranışın nedenini bundan iyi açıklayan ne olabilir ki?Çünkü her davranışı yaptıran bir anlayışı,kültürü vardır insanın.Bunun ne olduğunu bilmeden o tür davranışların önlenmesi mümkün değildir.Hangi anlayış hangi kültür getiriyor bu davranışı,sorusunu sormadan onu açıklayamayız. Bu kültür o tür davranışları dikte etmektedir her zaman.Onun için ir olumsuz davranışı önlemek isteyen toplumlar onu doğuran kültürü değiştirmeden asla önleyemezler.O kültür davranışların gerisindeki zikirdir.