KARADENİZ EREĞLİSİ'NDEN (HERACLEA PONTİKA) FİLOZOF ASTRONOM HERACLITUS PONTICUS ( M.Ö 390-310)
Bir önceki yazımda Heraklea Pontika olarak bilinen Karadeniz Ereğlisi'ni yönetmiş olan Pers kökenli Kraliçe Amastris'i (M.Ö 340-285) yazmıştım.
Bu yazımda da burada doğmuş iki kişiden söz edilecektir..
HERACLIUS PONTICUS (M.Ö 390-310)
Heraclea Pontika kentinde doğmuş, varlıklı bir ailenin oğludur. Babası oğlunu iyi öğrenim görmesi için Atina'ya göndermiş orada Ünlü Filozof Plato'nun (Eflatun) (M.Ö 428-348) Akademi isimli Okuluna kaydolmuştur. Orada eğitim görmüştür.
Heraclitus dünyanın kendi ekseni etrafında 24 saatte bir batıdan doğuya doğru döndüğünü ve Merkür ve Venüs gezegenlerinin güneş etrafında döndüğünü söyleyen kişidir. Hayatı hakkında fazla bilgi yoktur. Bunların onun ifadesi olmadığını savunanlarda vardır. Atina'da ölmüştür.
MEMNON (M.S 1 yüzyıl)
Mennon'da Heraklea Pontika kentinden olup hayatı hakkında bilinenler yok denecek kadar azdır. Ancak Mennon'un M.Ö 347-47 yıllarındaki olayları anlatan "PERİ HERAKLEUS- HERAKLEA PONTIKE TARİHİ" isimli kitabı vardır. Bölge ve Anadolu tarihi hakkında bilgiler içermektedir.
Kitabın 24 bölümden oluştuğu sanılmaktadır. İlk sekiz ve on altıncı bölümden sonrası kayıptır. Bugüne gelen bölümler İstanbul (Konstantinople) Patriği PHOTIOS (810-893) koruması ile bugüne gelebilmiştir.
Kitap MURAT ASLAN tarafından Grekçe aslından direk çevrilmiştir. ODİN yayıncılık tarafından kitap olarak da yayınlanmıştır. Yayın bir sayfa da orijinal metin Grekçe ve bir tarafta Türkçesi yer almaktadır. İnternet ortamında kitabın tamamına ulaşmış ve okumuş bulunuyorum. Yayınlanan şüphesiz Patrik Photios tarafından bugüne aktarılabilen 9-16 bölümleridir.
Hep yazılarımda uyuyor olmamızı pek çok şeyin farkında olmadığını yazarım. Ama Murat Aslan'ın bu çalışması beni şaşırttı ve duygulandırdı. Kendisini kutluyorum. Bu arada bölge ile ilgili başka araştırmaları olduğunu da öğrendim.
Mennon'un tarihi başta bölge için çok önemli bilgileri içermektedir. M.Ö 347 yılında
Tiran (Yönetici) olan Klearkhos'tan başlamakta, onların halka karşı yaptıkları zulümler anlatılmaktadır.
Kitapta yazılanlar Heraclea Pontika (Karadeniz Ereğlisi) yöresi ile ilgilidir. Yöreye ait en değerli bilgileri sunar, bununla birlikte Anadolu'nun Helenizm ve Roma dönemine ait çok geniş bilgiler de yer almaktadır. Pontus Kralı VI. Mithridates'in Roma ile yaptığı kanlı savaşlar detaylı anlatılmıştır.
Bir önceki yazıda incelediğim Kraliçe Amastris'in iki oğlu tarafından Amasra'da deniz atılıp boğdurulduğu ve eşi Lysmakhos tarafından da oğullarının intikamının alındığı ve onların öldürüldüğü yazılmaktadır. Özellikle yerel araştırma yapanların elden bırakamayacağı bir yayın, okumalarını öneririm