KORONAVİRÜS-4
Not: Koronovirüsle ilgili bilgileri doğru yerden öğrenirsek, yanlış ve kulaktan dolma bilgilerin önüne geçmiş oluruz. Bu yazı dizisini okuyacağınızı umut ediyorum! Bu vesileyle sağlıklı günler geçirmenizi dilerim.
Saygılarımla.
KORONAVİRÜS SALGINI: GERÇEKLER KOMPLOLAR
Virüs evriminde korkutan gelişmeler
(Herkese Bilim Teknoloji Dergisi, Sayı: 202, 7 Şubat 2020)
Yazan: Haluk Ertan
2019-NCOV'NİN KISA YAŞAM ÖYKÜSÜ
Yedi aynı Wuhan'lı hastadan alınan örneklerdeki 2019-nCoV virüslerine ait RNA'ların çok benzer dizelere sahip olduğu görülmüştür. Bunun anlamı, yeni koronavirüsünün konak hayvandan insana geçişinin oldukça yeni olduğudur (Zhou ve ark., 2020). Yani virüsün insanlarda çoğalırken yeni mutasyonlar geçirip, bunları yapısında biriktirmek için henüz yeterli zamanı olmamıştır.
James Hadfield ve arkadaşlarının hastalardan alınıp, dizilenmiş 47 koronavirüs genomuyla yaptıkları biyoinformatik analizlere göre, bu koronavirüslerin genetik yapısı da birbirlerine çok benzemektedir ve Wuhan'dan en erken izole edilen koronavirüs örneği (betaCoV/Wuhan-Hu-1/2019) referans alınıp bir karşılaştırma yapıldığında, genomlarda şu ana kadar en fazla 7 mutasyonun biriktiği görülmüştür. Mutasyon geçirme hızlarına bakıldığında, bu 47 koronavirüsün ortak bir ata virüsten evrimleşmeye Kasım 2019'dan itibaren başladığı anlaşılmıştır. Bunun anlamı şudur: 2019-nCoV'nün taşıyıcı hayvan ya da hayvanlardan insana ilk bulaşması Kasım 2019'da olmuştur yani insana geçişi yenidir (Hadfield, J. ve ark., 2018). Bu sonuç Çinli virologların bulgusuyla koşuttur.
Kuşkusu bu olumsuz gelişmeler nihayette tarım ve hayvancılıkta uygulanan sorumsuz üretim biçimleri ve bilinçsizce ve kötü planlanmış yaşam tarzımızın bir sonucu (Cui ve ark., 2019). Virüsler milyonlarca yıldır doğal konakları olan kuş, fare, domuz, yarasa gibi hayvanlarda varlıklarını sürdürüyordu ve insana bulaşmaları sınırlıydı.
Özellikle son 100 yıldır doğal koşullarda bir araya gelmeleri mümkün olmayan milyonlarca hayvan ve insan şehirlere, çiftliklere dolduruldu. Hastalık yapıcı virüslerin farklı çeşitlerinin karşılaşma olasılığı yükseldi ve aralarındaki genetik madde değişimi artınca evrimleşmeleri de hız kazandı. Çünkü virüslerin genetik materyalinden parçalar, LEGO gibi, bir virüsten ötekine geçebilir. Örneğin 2009'da öldürücü domuz gribi salgınına neden olan H1N1 virüs, insan, kuş ve domuz virüslerinin yeni bir karışımıydı. İşte bize ait olmayan, bağışıklık sistemimize yabancı, hızlı üreyen, patojenitesi yüksek yeni bir mikrobun birkaç ay içinde yüz binlerce insanı öldürmesi işten bile değildir.
Not: Devam edecek
Derleyen: Kemal GÜRBÜZ
19.02.2020